Guzijan: Preventivni pregledi značajni u ranom otkrivanju karcinoma dojke
Broj novootkrivenih i novodijagnostikovanih pacijenata sa karcinomom dojke u Srpskoj već godinama se kreće oko 550 oboljelih na godišnjem nivou, a prema riječima doc. dr Aleksandra Guzijana, načelnika Centra za dojku UKC Republike Srpske preventivni pregledi su izuzetno značajni u ranom otkrivanju i dijagnostikovanju bolesti.
- Kada govorimo o malignim bolestima, pa između ostalih i malignim tumorima dojke, otkrivanje bolesti u ranom stadijumu pruža mogućnost izlečenja. Na žalost, nekad i rano otkrivanje ne znači i dobru prognozu, jer biologija tumora može biti agresivna i u tom početnom stadijumu, te uslovljava loš ishod bolesti - rekao je dr Guzijan portal banjaluka.net.
On je istakao da u tom smislu treba insistirati i ohrabrivati firme i preduzeća da svoje zaposlene radnike podvrgavaju redovnim sistematskim pregledima.
Karcinom dojke je, kako kaže dr Guzijan, dominantno bolest koja se pojavljuje kod žena starijih od 50 godina, ali se može javiti i kod mlađih žena. U tom smislu u rizičnoj grupi su prije svega žene sa nasljednim karcinomom dojke u porodici.
Prema njegovim riječima žene se najčešće javljaju ljekaru zbog bolnih dojki.
- To je simptom koji češće ima veze sa mlađim osobama, sa menstruacionim ciklusom i samom strukturom dojki koja može biti policistična, ali najčešće nije znak koji ukazuje na maligno oboljenje. Znaci koji mogu ukazivati da se nešto dešava sa dojkom su pre svega uvlačenje i promena izgleda bradavice, pojava sukrvičavog iscedka na bradavici, pojava nabora na koži dojke, zadebljanje kože poznato pod nazivom narandžina kora, zatim ranice na koži, i svaki drugi novi momenat pojašnjava Guzijan.
Faktori rizika za karcinom dojke su, kako navodi, prije svega pojava karcinoma dojke u porodici, u dva i više slučajeva u jednoj porodičnoj liniji. Zatim nedojenje, nerađanje, rana prva menstruacija i kasna menopauza, kao i dugotrajno korišćenje hormonske terapije od strane ginekologa.
- I pored svih pobrojanih faktora, većina žena koja oboli od karcinoma dojke nema nijedan faktor rizika, što nas ponovo vraća na potenciranje preventivnih pregleda ističe Guzijan.
Liječenje karcinoma dojke je kompleksno jer zahtijeva učešće više specijalističkih grana medicine.
- U tom smislu možemo razlikovati hirurško lečenje, lečenje specifičnom onkološkom terapijom (citostatici, biološka terapija, hormonalna terapija, imunoterapija), kao i lečenje radioterapijom. Procenat izlečenja zavisi pre svega od stadijuma bolesti, histološkog i molekularnog tipa karcinoma dojke. Postoje karcinomi dojke koji imaju dobru prognozu i stopu preživljavanja veću i od 95 odsto u toku 10-godišnjeg praćenja, ali postoje i karcinomi dojke koji imaju lošu prognozu - navodi dr Guzijan koji je i načelnik Centra za dojku pri UKC Srpske.
Prema njegovim riječima, skrining je veoma važan u ranom otkrivanju bolesti.
- Kada je u pitanju maligna bolest dojke skrining mamografija je metoda koja je u zemljama koje su je uvele smanjila značajno stopu smrtnosti
od ove bolesti. U pravilu na skrining mamografiju se pozivaju žene starosne dobi od 50 – 65 godina - pojašnjava.
Centar za dojku formiran je na preporukama Evropskog udruženja mastologa (EUSOMA). Osnovan je kao samostalna multidisciplinarna organizaciona jedinica u Univerzitetskom kliničkom centru Republike Srpske februara 2009. godine, sa ciljem da se na jednom mjestu rješava patologija dojke.
- Traženi kriterijumi koje ispunjavamo su nam omogućili da smo od 2012. godine jedan od članova mreže Centara za dojku (https://www.breastcentresnetwork.org)" - navodi Guzijan.
Kada je u pitanju dijagnostika i operativno liječenje Centar za dojku pokriva kompletnu patologiju dojke.
“Mi svoje pacijente nemamo potrebu da šaljemo u druge ustanove jer se sve može uraditi kod nas. Naravno da sve to ne bi bilo moguće da nije bilo ulaganja i podrške od strane menadžmenta UKC Republike Srpske, jer samo nedostatak igala za biopsiju narušava čitav koncept savremene terapije i tretmana karcinoma dojke - kaže Guzijan.
Ovaj Centar trenutno jedini u regionu raspolaže sa aparaturom za sentinel biopsiju limfnog čvora koja funkcioniše na bazi magnetizma.
“Operativne zahvate koji zahtevaju i učešće plastičnog i rekonstruktivnog hirurga obavljamo sa kolegama iz Klinike za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju UKC Republike Srpske. Uslov za svaki uspeh je pre svega i nesebična saradnja sa kolegama iz drugih organizacionih jedinica te u tom smislu imamo bliske kontakte sa Klinikom za onkologiju, Zavodima za kliničku radiologiju i patologiju, Klinikom za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju i Centrom za radioterapiju”, ističe dr Guzijan.
U ovom trenutku Centar raspolaže sa devet bolesničkih postelja i dvije specijalističke ambulante.
“U Centru rade tri onkološka hirurga, dva medikalna onkologa, radiolog i medicinski psiholog. Na godišnjem nivou u ambulantama se obavi oko 6 000 pregleda i oko 350 biopsija. U hospitalnom delu na godišnjem nivou se uradi oko 500 – 600 operativnih zahvata”, kaže dr Guzijan.
On takođe ističe da je saradnja sa kolegama iz drugih ustanova u ovom poslu nešto sasvim očekivano i normalno.
“Na prvom mestu, svi mi koji odlazimo u toku svoje karijere na razne edukacije, kongrese i kurseve, sa tih mesta povlačimo i kontakte. Gotovo svako od nas je u kontaktu sa kolegama u ustanovama gde smo obavljali edukaciju. Zahvaljući naporima menadžmenta UKC Republike Srpske ostvarili smo i odličnu i kontinuiranu saradnju sa Onkološkim centrom u Sankt Peterburgu i AKH bolnicom u Beču. Taj kontakt je jako bitan jer na taj način i kolege koje dolaze posle nas imaju otvorenu mogućnost da se i njihova edukacija nastavi u referentnim centrima”, navodi dr Guzijan.
Podsjetićemo da s ciljem podizanja svijesi o raku dojke, članice Saveza žena oboljelih od karcinoma dojke “Iskra” danas će na Trgu Krajine od 11 do 13 časova dijeljenjem narcisa i brošura obilježiti Dan narcisa, gdje će govoriti o značaju redovnih pregleda kao jedinoj prevenciji karcinoma.