Svaki treći se budi da bi mokrio
Svaka treća osoba budi se barem dva puta tokom noći da bi mokrila, a čak 80 odsto starije populacije ima česte noćne posjete toaletu. Ova pojava naziva se nokturija, odnosno noćno mokrenje. Prema kriterijumima Internacionalnog udruženja za kontinenciju, nokturija podrazumijeva jedno mokrenje tokom noći, ali klinički značaj ima ukoliko se osoba budi da bi mokrila dva ili više puta tokom noći.
Prema riječima prof. dr Vinke Vukotić, urologa u KBC "Dragiša Mišović", samo se buđenje iz sna koje je prouzrokovano osjećajem potrebe za mokrenjem tretira kao nokturija:
- Poremećaj sna, loš, nemiran san sa čestim buđenjem može pacijenta da stimuliše da često odlazi do toaleta, ali ovakvo noćno mokrenje se ne tretira kao nokturija. Ovakve osobe, ukoliko regulišu san, gube potrebu za noćnim mokrenjem.
Donedavno ovaj problem nije bio prepoznat ili se smatralo da je isključivo posljedica uvećanja prostate. Prije nekoliko godina se počelo sa ispitivanjem poremećaja mokrenja i tada je ustanovljeno da se potreba za noćnim mokrenjem ne javlja samo kod muškaraca, nego i kod žena.
Uzroci nokturije mogu da budu različiti. Urološki razlozi su uvećanje prostate, ali i smanjen kapacitet mokraćne bešike ili takozvana hiperaktivna bešika koja se javlja kod oba pola. Drugi razlozi nokturije mogu da budu dijabetes, srčana oboljenja, proširene vene, neki lijekovi koje pacijent uzima. Razlozi nokturije mogu da budu i fiziološki, a vezani su za procese u organizmu koji se dešavaju sa starenjem.
- Kod starijih osoba se, naime, mijenja lučenje antidiuretskog hormona - hormona koji reguliše stvaranje urina tokom 24 časa, objašnjava profesorka Vinka Vukotić. - Uobičajeno je da se dvije trećine ukupne dnevne količine urina izluči tokom dana, a samo trećina tokom noći. Kod starijih se ovaj odnos mijenja, tako da se velika količina urina izlučuje upravo tokom noći. S obzirom na to da količina mokraće od jednog litra prevazilazi uobičajeni kapacitet bešike od oko 300 mililitara, jasno je da je neophodno mokriti više puta tokom noći.
U postavljanju dijagnoze nokturije najznačajniji je dnevnik mokrenja. Dnevnik mokrenja podrazumeva da pacijent tokom četiri dana i noći upisuje vrijeme mokrenja i količinu izmokrenog urina tokom svakog mokrenja. Na ovaj način može da se ustanovi da li postoji noćna poliurija tj. povećano noćno izlučivanje urina, ili se radi o smanjenom kapacitetu bešike, ili uporedo, postoje oba poremećaja.
- Ako se ustanovi da je kapacitet bešike smanjen, mogu se davati lijekovi koji uglavnom uspješno smanjuju učestalost noćnog mokrenja. Ako je povećano noćno izlučivanje mokraće, daje se lijek koji mijenja lučenje antidiuretičnog hormona, ali je neophodan oprez pri njegovoj primjeni kod starijih od 65 godina - kaže dr Vukotić.
- Vinka Vukotić kaže da je od pomoći kod noćnog mokrenja i da se smanji unos tečnosti u popodnevnim satima, ali da ne treba pretjerivati sa ukupnim unosom tečnosti: - Većini ljudi je dovoljno da popije 1,5 litara vode ili čaja uz normalnu ishranu. Osobama koje imaju srčana oboljenja ili proširene vene savjetuje se da tokom popodneva barem jedan sat provedu u horizontalnom položaju da bi se eventualna nakupljena tečnost u nogama zbog "srčanih" otoka ili proširenih vena mobilisala i izlučila prije noći.