Mistika pirotskih ćilima

Svaki tepih priča svoju priču. Od nekadašnjeuh 5.000 tkalja, danas je ostalo samo njih deset.

Proslavljeni širom Evrope zbog ljepote, pirotski ćilimi, koji su krasili zidove i podove palata srpskih vladara, kao i domove gradske elite, ovih dana skreću pažnju zapadnih medija. Govori se, koliko o njihovoj nesvakidašnjoj vrijednosti, toliko i o paradoksalnoj činjenici da se još samo desetak žena brine da ovo srpsko etničko blago potpuno ne iščezne.

U nekad živom dijelu karavanskog puta između Istoka i Zapada, u Pirotu su, navode novinari velikih svjetskih agencija, duže od četiri vijeka tkani tepisi koji su ceremonijalno prostirani pred visoke državnike i strane posjetioce. Prije samo jednog vijeka ove rukotvorine izrađivalo je 5.000 tkalja.

- Danas se samo 10 žena bori za njihov opstanak - upozoravaju poznavaoci.

Tkanje tepiha je tradicija koja se prenosi s koljena na koljeno, a uči se od baka i majki. Ali, danas je ostalo još samo desetak tkalja koje su od 2009. okupljene u organizaciji "Ženska srca". One se bore da očuvaju tradiciju zapisanu u njihovim genima, jer su odrastale okružene pirotskim ćilimima.

Na Zapadu ističu finu teksturu tankih tepiha čudesnih šara, sa dva identična lica. Pirotski ćilimi su, ističe se, i geografski zaštićeni, samo se u Pirotu mogu proizvoditi, jer se tkaju od vune ovaca samo s ovog podneblja. Ali, nažalost, i tih ovaca je danas malo, svega 250.

Tkanje je težak posao. Zahtijeva geometrijsku preciznost, izuzetnu vještinu i kreativnost, uz preciznost. Sve se radi ručno, kao prije sto godina. Dvije tkalje moraju istovremeno da rade cio mjesec da bi napravile samo kvadratni metar tepiha.

Motivi su pirotskim ćilimima dali mističnu crtu. Tkalje pričaju da oni predstavljaju stare simbole magičnog značenja i mogu se čitati kao azbuka slika, jer ih postoji 95, koje oni koji ih rade moraju da znaju napamet. Svaki tepih priča svoju priču, različitu u različitim epohama.