Šta treba znati o eboli
Smrtni slučajevi su zabilježeni u Sijera Leoneu, Liberiji, Gvineji i Nigeriji. O tome kako se ebola širi, prenosi, koji su prvi simptomi i kako neki ipak prežive ovu bolest, piše časopis HuffPost.
- Virus se širi brže od naših mogućnosti da ga kontrolišemo - rekla je Margaret Čan, šefica SZO.
U prošlosti je od ebole umiralo čak 90 odsto zaraženih, ali je smrtnost u ovom trenutku niža zbog medicinske pomoći. Prema podacima epdemiloga, sa medicinskom pomoći smrtnost je smanjena na 60 odsto.
Međutim, kako virus djeluje i uzrokuje tako snažne simptome – u nekim ekstremnim slučajevima krvarenje iz očiju i ušiju i smrt? Doktor Nahida Badelia objasnila je kako ebola ulazi u tijelo. Ona se ne prenosi vazduhom, pa se u u kontakt s virusom može doći posredstvom životinja koje prenose virus – slijepog miša ili majmuna primata i to tako što se dolazi u dodir s njihovim tjelesnim tečnostima, kao i u dodiru sa predmetima koji su zaraženi virusom.
- Virus ulazi u vaše tijelo kroz nos, usta i slično - kaže doktor Badelia.
Ebola može da preživi izvan domaćina nekoliko dana na sobnoj temperaturi, zbog čega je kontrola infekcije jako važna. Ukoliko možete da koristite sterilisanu opremu, imate šanse da dezinfikujete stvari i ako možete da izolujete pacijente efikasno, širenje se nikada i neće desiti, dodaje ona.
Zbog toga mjesta sa jakom kontrolom i medicinskom infrastrukturom nisu u riziku od ovog patogena.
Šta se dešava s inficiranim tijelom
Kada virus ebole dospije u tijelo, ulazi u ćelije i razmnožava se. Onda eksplodira, razbija ćeliju, i stvara protein koji naspravi haos, objašnjavaju epidemiolozi.
Ovaj protein se zove ebolavirus glikoprotein i vezuje se za ćelije unutar krvnog suda. Potom virus sprječava krv da se zgruša, a čak i kod ljudi koji ne pokazuju hemoragične simptome, oni imaju oticanje krvi iz krvih sudova, koji dovode do šoka, i na kraju smrti.
Ebola virus čini da se naš imunitet ne bori tako što blokira signale ćelijama koje javljaju imunitetu da treba da se bori, i na kraju inficira imune ćelije koje poslije putuju do drugih dijelova tijela -jetre, slezine, burbega i mozga.
Svaki put kada se ćelija inficira ebola virusom i pukne, aktiviraju se molekuli zvani citokini, koji u zdravom tijelu izazivaju upalu kako bi tijelo znalo da je napadnuto. U slučajevima oboljelih od ebole u pitanju je ogromno otpuštanje citokina koji uzrokuju simtome gripa, a to su prvi znaci ebole.
Kakvi su simptomi?
Ebola počinje simptomima kao kod gripa. Iako je poznata po ekstremnim hemoragičnim simptomima – krvarenje iz očiju, ušiju, ne prođu svi pacijenti kroz to. Samo 20 posto ljudi će imati ovako ekstremne simptome. Neki ljudi mogu da podlegnu bolesti prije nego što dođe do te faze, a neki mogu imati manja krvarenja desni ili modrice.
Simptomi gripa se obično dešavaju u prvoj fazi bolesti, prije nego što osoba postane bolesna i počne da pokazuje simptome kao što su povraćanje, dijareja i nizak krvni pritisak. Ljudi koji umru od ebole najčešće umru zbog otkazivanja organa i šoka. Šok nastaje usljed masovnog krvarenja. "Krvarite iz različitih dijelova tijela i krv otiče iz vaših krvnih sudova", kaže Badelia.
Kako neki ljudi prežive ovu smrtonosnu infekciju?
Na preživljavanje utiču dva faktora – prvi je zdravstveno stanje uopšte, stanja imuniteta, jačine i mogućnosti da se odupre virusnoj infekciji. Drugi razlog je stadijum u kome je prenesena ebola. To znači da ukoliko je uhvaćena u nekom prvom stadijumu količina virusa u krvi nije tako visoka.
Ćelija treba da bude genetski podobna za ebolu pa tako na površini ima marker, koji bolest prepoznaje i tako prolazi kroz ćelijski zid. Naučnici su u laboratorijskim uslovima otkrili da nekim ljudima nedostaje ovaj marker ili je mutirao, pa ebola ne može da dopre do njihovih ćelija.
Istraživanja o eboli su tek na početku i samo znanje o virusu je oskudno, ali i činjenica da i sam virus ebole evoluira. Istraživanja su stigla do mogućnosti da se spriječi razmnovžavanje virusa unutar ćelije. To znači da zaustavlja virus ne dozvoljavajući mu da kopira genetski materijal i tako stvara nove viruse. Drugi način je pomoć imunom sistemu da stvori otpor na ebolu tako što se imuni sistem izloži razblaženoj verziji virusa ebole. Na taj način on stvara odličan odgovor, pa kada dođe u dodir s pravim virusom imuni sistem nije napadnut. Treći način je stvaranje antitijela koja se bore protiv virusa.